Buildsight meeting Q4 ‘25: cijfers en verwachtingen uit de bouwsector

Tijdens het vierde kwartaalevent van Buildsight over de stand van de bouw en de conjunctuur besprak Michel van Eekert waar de sector nu staat en wat de verwachtingen voor de komende jaren zijn. In een plenaire presentatie, met ruimte voor vragen uit de zaal, schetste hij het beeld van een bouwsector waarin de vraag onverminderd groot is en zal blijven, maar waar structurele knelpunten de uitvoering afremmen. 50% van de geplande woningen loopt vertraging op en/of realisatie loopt in de knel:

• Stikstof – raakt 50% van de woningbouw
• Netcongestie – raakt ca. 30% van de woningbouw: verschil impact per provincie
• Publieke onrendabele toppen – raakt 50% van de woningbouw: lagere opbrengsten dan kosten
• Onvoldoende investeringscapaciteit – raakt 10% van de woningbouw: middellange termijn
• Tekort ambtelijke capaciteit gemeenten – raakt 25% van de woningbouw

Algemeen beeld
De Nederlandse economie groeit nog licht door en ook de consumptie en export houden redelijk stand. Toch vertaalt dat zich niet ook één-op-één in bouwproductie. Investeringen in bouwprojecten staan onder druk, ondernemers ervaren onzekerheid door wisselend beleid en de kostenkant loopt op, vooral door hogere lonen en extra eisen uit wet- en regelgeving. Het tekort aan vakmensen blijft een hardnekkige rem.

In de woningbouw blijft daarmee een grote kloof bestaan tussen ambitie en realiteit. Politiek en sector mikken op ongeveer 100.000 nieuwe woningen per jaar, terwijl de feitelijke productie duidelijk lager ligt – ook in 2025 en 2026. Op papier is er geen gebrek aan plannen: er ligt een forse vergunningenvoorraad, grofweg drie keer de huidige jarenproductie (ca. 215.000 nieuwbouwwoningen). De bottleneck zit in de stap van plan naar uitvoering. Daar spelen lange procedures, de stikstofproblematiek, netcongestie en beperkte bouwcapaciteit bij aannemers en installateurs een belangrijke rol.

Marktwaarde grond
Een belangrijk deel van de discussie draait om grond en betaalbaarheid. In Nederland wordt sterk gerekend met toekomstige marktwaarde van grond, waardoor prijzen hoog liggen en gebiedsexploitaties snel onder druk komen. Dat maakt het lastig om betaalbare projecten rond te rekenen en vergroot de afhankelijkheid van publieke bijdragen. Tegelijkertijd concurreren woningbouw, landbouw, natuur, energie en waterveiligheid om dezelfde schaarse ruimte. Dat alles samen maakt een koerswijziging in het grond- en ruimtelijk beleid politiek ingewikkeld en traag.

Woningmarkt gemengd beeld
Op de woningmarkt zelf is een gemengd beeld te zien. De koopmarkt laat herstel zien: er worden weer meer woningen verkocht, vaak in het segment van kleinere appartementen, terwijl de prijsstijgingen wat afvlakken. De huurmarkt is juist extreem krap, met stijgende huren en teruglopend aanbod doordat particuliere beleggers woningen verkopen. De druk verschuift daardoor steeds meer naar betaalbaarheid en beschikbaarheid van passende woningen, zowel in koop als huur.

Utiliteitsbouw daalt
Buiten de woningbouw is het beeld in de utiliteitsbouw verdeeld. Na jaren van sterke groei koelt de nieuwbouw van bedrijfsgebouwen en logistieke hallen duidelijk af. Bedrijven zijn terughoudender met het toevoegen van nieuwe vierkante meters, mede door economische onzekerheid, ruimtegebrek en netcongestie. In de kantorenmarkt ligt de nadruk vooral op herontwikkeling en beter gebruik van bestaande gebouwen en minder op nieuwbouw.

Kans: schoolgebouwen en zorg
Tegelijkertijd groeit de opgave in maatschappelijk vastgoed. Veel schoolgebouwen zijn verouderd en voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd en in de zorg is de behoefte aan passende, toekomstbestendige huisvesting sterk stijgend. In deze segmenten nemen de investeringen toe, met nadruk op verduurzaming, comfort, gezonde binnenklimaten en vervanging in gebouwen uit de jaren zestig en zeventig. Hier profiteert ook de installatiebranche van.

Alles bij elkaar schetst Michel van Eekert een beeld van de bouwsector en aanverwanten waarin de behoefte aan woningen en maatschappelijk vastgoed groot blijft, maar waarin volumes worden bepaald door een reeks hardnekkige knelpunten: ruimtelijke en juridische beperkingen, grondprijzen en grondbeleid, stikstof en netcapaciteit, stijgende bouw- en loonkosten en de beschikbaarheid van mensen in de hele bouwketen. Juist die factoren zijn de komende jaren bepalend voor hoeveel projecten daadwerkelijk doorgaan – en hoeveel werk er daardoor in de bouwkolom en bij de bouwmaterialenhandel terechtkomt.

Hibin blijft de ontwikkelingen op de voet volgen en blijft je informeren over de laatste uitkomsten van onderzoeksbureau Buildsight.

Wist je dat: Hibin in samenwerking met Buildsight halfjaarlijks conjunctuuronderzoek doet over de bouwmaterialengroothandel? Meer info vind je hier. En/of deelname doorgeven.